Çini Hat Sanatı : İki Geleneksel Mirasın Birleşimi

Çini hat sanatı iki güzide sanatımızın birleşmesi ile ortaya çıkan son derece zarif bir sanat.

Çini Sanatı Nedir?

Çini sanatı geçmişten günümüze gelen ve bize kalan kültürel bir mirastır. Bu kültürel miras Kütahya ve İznik’in asırlık topraklarından bugüne kadar gelmiştir. Bu sanatın başlangıcı çanak-çömlek yapımına, toprağın işlenmeye başladığı zamana kadar uzanır. Çini, bir yüzü sırlı ve bir yüzü pişmiş balçıktan yapılmış olan nesne demektir. Geleneksel Türk Sanatlarından biri olan çini sanatını genellikle mimari yapıların dekorlarında görülmektedir. Çini sanatımızın gelişmesinde Kütahya ve İznik Çini ustalarının büyük önemi vardır.

İznik çiniciliğinde yüksek kuvarslar ve kalın sır kullanılmıştır. Kütahya çiniciliğinde, İznik çinisine göre daha düşük kuvarslar ve daha ince sırlar kullanılmıştır. Çini sanatı ile detay bilgi için ilgili yazımızı okuyabilirsiniz.

Hat Sanatı Nedir?

Hat kelimesinin kökü Arapçaya dayanır ve kazıma, taş üzerine yazma anlamına gelir. Hat sanatı ise Arap harfleriyle estetik değerlerden kopmadan yazı ve çizgilerle yorumlanan Geleneksel bir Osmanlı sanatıdır. Hat sanatını icra eden ustalara ‘Hattat’ unvanı verilir. Hat sanatına güzel yazı anlamına gelen ‘Hüsn-i Hat’ denir. Bu sanatımız taş, kağıt, ahşap, kumaş gibi malzemelerin üzerine yapılır. Hat sanatının kökü İslamiyet zamanının başlarına dayanır. Daha sonra Selçuklu zamanında görülmüş ve Osmanlı Türkleri ile daha da geliştirilmiştir.

Geleneksel çini sanatı ile hat sanatı birleşince ortaya göz kamaştıran çok zarif bir sanat ortaya çıkıyor: Çini hat sanatı.

Çini Hat Sanatı

Çininin sahip olduğu parlak sır sayesinde iç ve dış mekanlarda süsleme dekorasyonlarında kullanılıyor. Aynı zamanda hat sanatı uygulama camilerde kubbe kaplamalarda, kervansaraylarda, hamamlarda, minarelerde, külliye ve mescitlerde, şadırvanlardaki duvar dekorasyonlarında sık sık kullanılıyor. Çini hat sanatıyla süslenmiş olan eserlerin oldukça faydalı yanları da vardır. Hat sanatının uygulandığı çinilerin alt yapısında kuvars gibi ham maddelerin dağılımı olduğu için sesi absorbe eder. Bu mekanlarda yine çininin alt yapısındaki malzemelerden dolayı duvarları çini ile süslenmiş ortam yazın serin ve kışın ılık geçer.

Çini üzerinde hat sanatını Mimar Sinan’ın eserlerinde görebiliriz. Mimar Sinan eserlerinde ahenk ve sadeliğe çok önem vermiştir. Bu yüzden eserlerinde özellikle camilerde her kullanacağı yazıları, sanatları hep yerli yerinde ve dengeli bir şekilde kullanmıştır. Mimar Sinan, çini ile birlikte hat birlikteliğinin estetik ve manevi özelliğinden en güzel şekilde yararlanmıştır.

Günümüzde hala devamlılığını sürdüren çini hat sanatı, son zamanlarda ünlü bir müzayedede çıkıyor karşımıza. Yapılması beklenen açık arttırma Londra’da bulunan Sotheby’s Erken Müzayede Evinde gerçekleşecek. Satılacak olan ürün 540 yıllık bir İznik çinisi çömleği.

Bu ünlü Sotheby’s Müzayede Evi daha önceden de Osmanlı Dönemine ait eserleri açık arttırmaya sunmuştu. Bu sefer sunulan hat çini örneğinin bulunduğu eserin 1480’li yıllara, Fatih Sultan Mehmet zamanına ait olduğu belirtiliyor. Bu çini eserinin üzerinde Saff suresinin 13. Ayeti bulunuyor. Açık arttırmaya sunulan hat çini eserinin 180 ile 220 bin sterlin arasında bir fiyata satılacağı düşünülüyor.

Geleneksel sanatlarımıza sahip çıkarak hat sanatını çini ile buluşturmaya gayret ediyoruz. Çini tabak, çini tombak ve çini kase üzeri hat uygulanmış ürünlerimizi inceleyebilirsiniz.