Çiçekli Çini Motifleri ve Anlamları

Karanfil ve Lale Desenli İznik Çini

Sanat dallarının birçoğunda kullanılan çiçek figürleri dönemin kültürünü de yansıtarak çini motifleri üzerinde dini ve dünyevi önemli anlamları da içeren semboller olmuşlardır.

Çiçek Motifleri Kullanım Alanları

Çiçekli çini motifleri mimari eserlerin iç ve dış mekanlarında, resim sanatında, ahşap ve oymacılık üzerinde, tezhip, hat ve ebru sanatında da sıkça kullanılmıştır.  Çiçek desenleri ince bir sanat zevkini yansıtarak çini sanatında da stilize edilerek mükemmel şekilde kullanılmıştır.

Türk çini sanatında ilk bitki motifleri Anadolu Selçukluları döneminde görülmeye başlanmıştır. En güzel örneklerinden biri Konya’ da bulunan Karatay Medresesi’ dir. Eşrefoğlu Cami’nde de harika örneklerini görülmektedir.

Osmanlı’ daki çini sanatı gelişim sürecinde de çiçek motifleri oldukça yaygındır. 15. yüzyılda tezhip sanatında kullanılan çiçekli desenler ile cami, türbe, medrese ve saray gibi yerlerde de çiçek motifli çini örnekleri oldukça fazladır. Türk – İslam sanatları içinde çiçek motifleri dini sembol olarak da kullanılmıştır. Dönemin en güzel çiçek desenli İznik çini motifleri için İstanbul’ da bulunan Rüstem Paşa Cami mükemmel bir örnektir.

Rüstem Paşa Cami Çinileri
Rüstem Paşa Cami Çinileri

Çiçekli motifler başta çini tabak olmak üzere çini karo, çini tepsi, çini kase, isimlik, çini vazo ve sürahi, çini sunumluk üzerinde kullanılmıştır. Çini tablo ve el dekoru çini pano üzerinde de çok daha büyük ebatlarda çiçek desenlerini görmek mümkündür.

Çiçek Motifleri ve Anlamları

İznik Çinileri ile Kütahya çinileri üzerinde ve seramik sanatında da lale ve gül başta olmak üzere birçok çiçek motifi görülmektedir. Sümbül ve karanfil stillerinin yanı sıra nergis, menekşe, süsen, zambak, bahar ağacı, gonca, üzüm salkımı, papatya, haşhaş, şakayık ve lotus kullanılmıştır. Ağaç desenlerinde ise selvi ağacı, nar ağacı ve sembolik hayat ağacı İznik çini desenlerinde görülmektedir.

Lale, Gül, Karanfil Çini Motifleri

Çini sanatında en çok görülen çiçek motiflerinden biri lale desenidir. Lale Arapça kelime yazılış olarak Allah lafzını temsil ettiği için çokça kullanılmıştır. Sembol olarak da hilal şekline benzediği için Osmanlı sancağı olarak da anlamlandırılmıştır. Dalı tek olan bir çiçek oldu için de tasavvufi manada Allah’ ın birliğini ve aşkı temsil eder.

Karanfil motifi yenilenmeyi ve baharı simgeler.

Gül Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’ i (SAV) ifade eder.

Nar bolluk ve bereket anlamında motiflerde yerini alır.

Selvi ağacı sonsuzluğun simgesi olarak tasvir edilir. Aynı zamanda ahiret hayatını simgeler.

Elif harfi gibi olduğundan tevhid inancı anlamına da gelir. Lotus çiçeği saflığın ve manevi olgunluğun sembolüdür.

Çintemani Motifli Gözyaşı Çini Vazo
Çintemani Motifli Gözyaşı Çini Vazo
Hayat ağacı Desenli İznik Çini Tabak Mavi
Hayat ağacı Desenli İznik Çini Tabak Mavi

Hayat ağacı yaşamın sembolüdür. Köklerden başlayarak dallara uzanan yapısı ile yaşama sevinicini aynı zamanda yer altı, yaşadığımız dünya ve gökyüzü şeklinde üç alanı da temsil eder.  

Çok zarif olarak çini motifleri üzerinde kullanılan çiçek sembolleri ince bir sanat anlayışını bizlere sunuyor. Çini motiflerindeki her bir anlam insanın iç huzuru ile bütünleşerek çini ürünlerini sanattan da öte bir mana ile çok daha değerli kılıyor.

Çiçekli Çini Motifleri ve Anlamları” te bir düşünce

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

İletişim
Yardım?
Merhaba,
Size nasıl yardımcı olabilirim?