Osmanlı Çini Sanatı ve İlk Çini Kullanılan Eserler

Osmanlı çini sanatı 14. yüzyıl ile ortaya çıkmaya başlamıştır. 15. Yüzyılda çok ilerlemiş ve o dönemin büyük ustalarıyla beraber çini sanatı o zamanlar zirveyi görmüştür.

Selçuklu Çinileri

Günümüzde oldukça yaygın kullanılan ve geleneksel sanatlarımızdan biri olan çini sanatının geçmişi Karahanlılar dönemine kadar dayanır. Karahanlılar döneminde çini sanatı cami, medrese ve saraylarda kullanılmıştır. İlerleyen dönemde Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu döneminde en zarif örnekleriyle görebiliriz.

Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu zamanında çini sanatı önemli ilerlemeler kat etmiştir.  Çini sanatı, geçmiş dönemlerde iç ve dış mimaride kullanılan en zarif ve en renkli sanatıdır.

Anadolu Selçuklu mimarisinde mozaik çini tekniği kullanılmıştır. Mozaik tekniği daha çok cami ve medrese gibi dini yapılar üzerine uygulanmıştır. Mozaik çinilerde daha çok lacivert, mor, firuze ve yeşil renkler kullanılıyordu. Aynı teknik Karamanlı Beyliği’nde alçı süsleme için kullanılmıştır.

İlk Osmanlı Çini Örnekleri

Çini sanatı, Osmanlı döneminde 14. yüzyıl ile kullanılmaya başlanmıştır. 15. yüzyılda çok ilerlemiş ve o dönemin büyük ustalarıyla beraber çini sanatı zirveyi görmüştür. İlk dönem çini sanatı örneklerinden biri 1339 yılında Orhan Bey tarafından yaptırılmış Bursa Orhan Bey Cami olarak gösterilebilir. Cami mimarisinde kıble duvarında çini kullanılmıştır.

Osmanlı döneminde kullanılan ilk çini sanatı örneklerinden biri 1392 yılında inşaatı tamamlanan İznik Yeşil Camidir.

Kare planda yapılan cami tek kubbeye sahiptir. Caminin minaresinde kullanılan çinilerden dolayı Yeşil Cami adını almıştır. Cami minaresinde çini rengi olarak firuze ve lacivert kullanılmıştır.

1436 yılında inşa edilen Edirne Muradiye Cami’nin çini örnekleri, ilk dönem çini sanatının gelişimini gösterir.

Caminin mihrabını süsleyen çiniler dönemin çini sanatındaki gelişmiş tekniği gözler önüne sermektedir.

Osmanlı dönemindeki şaheserlerde saymakla bitmeyecek kadar güzel örnekler yer almaktadır. Özellikle cami, medrese, türbe, saray gibi alanlarda sanatın zarafetini, renklerin ve motiflerin çeşitliliği oldukça zengindir.

İlk yapıldığı günden bugüne kadar sonra derece usta ellerden çıkarak bozulmadan gelen bu muhteşem geleneksel sanat örneklerini yeni neslimize de aktarmak büyük önem taşımaktadır.

Yazımızın ikinci kısmı için lütfen Osmanlı Çini Sanatı ve İlk Çini Kullanılan Eserler -2 adlı yazımızı okuyabilirsiniz.