Çini Yapım Aşamaları Nelerdir? Çini Nasıl Yapılır?

Yüzlerce yıl parlaklığını ve renklerini koruyan göz alıcı çiniler günümüze kadar ilk günkü hali ile gelmişlerdir. Bu dayanıklılığın altında çini yapım tekniklerini yer almaktadır.

Çini yapım aşamaları ham madde dediğimiz çini hamuru oluşturulması ile başlıyor. Çini yapımı sırasında izlenen adımlar oldukça zahmetli. Neyseki günümüzde çini sanatçıları için çini karoları yada kalıpları hazır olarak üreten yerler bulunuyor.

Çini Yapım Aşamaları

Çini yapımının ilk adımı çini hamuru hazırlamaktır. Çini hamuru içerisinde %85 civarında kuvars maddesi bulunur. Kuvars çok sağlam bir madde olduğunda çinilerin kullanım alanlarında da etkili olmuştur. Bu özellik çinilerin kullanıldıkları mekanlarda iç yüzeylerin yanı sıra dış yüzeylerde de çini kullanılmasını sağlamıştır. Çini tarihi incelendiğinde o zamanlarda da çini yapım tekniklerinde ham maddelerin titizlikle kullanıldığı, çini hamuru içinde belirli oranlarda bu maddelerin karıştırıldığı gözlemlenmiştir.

Çini Hamuru Hammadeleri

İznik Çini çamurunda ilk zamanlarda kuvars ile birlikte silika, sırça da denilen cam firit ve beyaz kil kullanıldığı görülmüştür. Firit içindeki kurşun maddesi de sırçanın akışkanlığını artırır. Firit erime sıcaklığını da düşürerek çini yapımında fırınlama aşamasında enerji tasarrufu da sağlar. Kuvars maddesi öğütülerek toz haline getirilir ve içeriği oluşturan maddeler karıştırılarak hamur meydana getirilir.

Çini hamuru kalıplara dökülerek plaka halinde yaklaşık 25 gün kadar bekletilir. Bu şekilde hamurun doğal olarak kuruması sağlanır. Ardından hamurdaki suyun alınması için presleme yapılır. Hamur içinde kalan hava kabarcıklarını çıkarmak için hamur plakaları vakum presine alınır ve hamur depolanmaya hazır hale getirilir

Büyüklük ve şekillerine göre çini üretimi yapılacak mamul için gerekli ölçekte hamur parçaları kullanılır. Hamurların rahat şekil alabilmesi için kündeleme adı da verilen yoğurma aşamasına geçilir. Burada önemli olan nokta hamuru yoğururken içinde hava kabarcığı bırakmamaktır. Hava kabarcığı olan mamuller fırınlama aşamasında parçalanabilir.

Standart mamül üretmek için ise alçı kalıplar kullanılır. Böylelikle kase, tabak, vazo, ibrik, bardak gibi ürünler tecrübeli ustaların mahareti ile alçı kalıplar üzerinde şekillendirilir ve kurumaya bırakılır.

Kuruyan mamul yüzeyi zımpara kullanılarak mamullerin yüzeyi düzeltilir Böylelikle gözenek varsa kapatılmış olur ve 900 ila 1000 derece ısı ile pişirme işlemi yapılır. Yaklaşık 24 saat süren pişirme aşamasından sonra fırından çıkan ürüne bisküvi adı verilir.

Astarlama

Astarlama ile bisküvi yüzeyinin daha parlak ve pürüzsüz görünmesi sağlanır. Her yeri eşit oranda yaklaşık 1.5 – 2 cm kalınlığında astarlanan bisküviler daha beyaz bir görünüm alır. Ardından bir hafta kadar kurumaya bırakılır ve mamul pişirilir.

Bu aşamadan sonra sanatçının eserini oluşturması için üretim aşaması biten çini bisküvileri kullanıma hazırdır.

Bu aşamadan sonra çinilerin ürün haline gelene kadarki süreci için ilgili yazımızı inceleyebilirsiniz.